Ketojenik Diyet

Ketojenik Diyet

Genellikle keto diyeti olarak adlandırılan ketojenik diyet, yüksek yağlı, orta proteinli ve çok düşük karbonhidratlı bir diyettir. Bu diyet yaklaşımı vücudun metabolizmasını karbonhidratlardan uzaklaştırıp yağa doğru kaydırarak ketozis adı verilen ve vücudun enerji için yağı kullandığı bir duruma yol açar. Ketojenik diyet, ağırlık kaybı, kan şekeri kontrolünün iyileştirilmesi gibi potansiyel sağlık yararları nedeniyle popülerlik kazanmıştır (1).

Ketojenik Diyet ve Ağırlık Kaybı

Çalışmalar, ketojenik diyetin ilk 3-6 ayında önemli ölçüde ağırlık kaybı sağladıığını göstermektedir. Bu durum glikojen depolarının azalmasına, diürezin artmasına ve yağ metabolizmasına geçişe bağlanmaktadır. Ketojenik diyet insülin duyarlılığını arttırarak kan şekeri seviyelerini düşmesine de yardımcı olmaktadır (2).

Ayrıca ketojenik diyet glukoneogenez ve trigliserit-yağ asidi geri dönüşümü için artan hepatik oksijen tüketimi nedeniyle enerji harcamasında bir artış sağlayabilir. Bununla birlikte ketojenik diyetin ağırlık kaybı sürecinde kas korunmasına destek olduğunu gösteren araştırmalar da mevcuttur (3).

Ketojenik diyet ve Kanser

Deney hayvanları ile yapılan kapsamlı klinik öncesi araştırmalar, ketojenik diyetin tümör büyümesini azaltabileceğini, sağkalımı uzatabileceğini ve kanser kaşeksisine karşı koyabileceğini göstermektedir. Ketojenik diyet;karbonhidrat alımını büyük ölçüde azaltarak kanser hücrelerini birincil enerji kaynaklarından mahrum bırakır. Bu glikoz kısıtlaması, kanser hücrelerini daha az verimli enerji üretim yollarına adapte olmaya zorlayarak potansiyel olarak büyümelerini ve hayatta kalmalarını engeller. Ayrıca ketojenik diyet, düşük karbonhidrat alımına bağlı olarak insülin seviyelerini düşürür. İnsülin ve IGF, hücre büyümesi ve çoğalmasında önemli rol oynar. Bu hormonların yüksek seviyeleri kanser gelişimini ve ilerlemesini destekleyebilir. Ketojenik diyet, insülin ve IGF seviyelerini düşürerek kanser hücrelerine giden proliferatif sinyalleri azaltabilir ve böylece tümör büyümesini engelleyebilir. Bununla birlikte, insan çalışmaları sınırlı olup genellikle küçük ölçekli pilot veya vaka çalışmalarına odaklanmaktadır. Ketojenik diyetin kanser üzerindeki etkisine dair umut verici sonuçları olsa da bir uzman kontrolünde yapılması önerilmektedir (4).

Ketojenik Diyet ve Potansiyel Yan Etkiler

Kısa Dönemde Etkiler: Yaygın yan etkiler arasında baş dönmesi, yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, kabızlık, mide ağrısı ve artan idrar çıkışına bağlı dehidrasyon yer almaktadır.

Uzun Dönemde Etkiler: Ketojenik diyete uzun süreli bağlılık, özellikle vitamin ve minerallerde besin eksikliklerine yol açabilir. Ayrıca yüksek doymuş yağ alımına bağlı olarak LDL kolesterol seviyelerini ve kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir.

Tüm bu etkileri ile alanında uzman bir diyetisyen ile çalışılması önerilmektedir (5).

Kaynaklar

1-Bueno, N. B., de Melo, I. S. V., de Oliveira, S. L., & da Rocha Ataide, T. (2013). Very-low-carbohydrate ketogenic diet v. low-fat diet for long-term weight loss: a meta-analysis of randomised controlled trials. British journal of nutrition, 110(7), 1178-1187.

2- Diana, R., & Atmaka, D. R. (2020). Ketogenic diet for weight loss and its implication on health: A literature study. Media Gizi Indonesia, 15(3), 184-193.

3- Basolo, A., Magno, S., Santini, F., & Ceccarini, G. (2022). Ketogenic diet and weight loss: is there an effect on energy expenditure?. Nutrients, 14(9), 1814.

4- Lane, J., Brown, N. I., Williams, S., Plaisance, E. P., & Fontaine, K. R. (2021). Ketogenic diet for cancer: critical assessment and research recommendations. Nutrients, 13(10), 3562.

5- Bostock, E. C., Kirkby, K. C., Taylor, B. V., & Hawrelak, J. A. (2020). Consumer reports of “keto flu” associated with the ketogenic diet. Frontiers in nutrition, 7, 20.